Ongeveer vanaf dat je kind een jaar of 6 is (verschilt per kind) kan het steeds beter voor zijn of haar gebit zorgen. Een belangrijke fase in het goed leren zorgen voor je tanden en kiezen. Goede gewoontes ontstaan nu eenmaal niet vanzelf.
Vanaf zijn 6e jaar tot een jaar of 12 wisselt je kind het melkgebit in voor het blijvende gebit. Dit gebeurt niet ineens voor alle elementen tegelijk. Gelukkig niet: de kaak moet meegroeien omdat de blijvende tanden en kiezen een groter formaat hebben. Sommige kinderen wisselen veel eerder of later. Dat is normaal.
De blijvende tanden zijn in het begin wat kartelig bij de snijvlakken: dat is helemaal normaal en slijt in de loop van de tijd rechter.
Op de plaats van de melktanden en -kiezen komen de blijvende tanden en kiezen.
Rond het 6e levensjaar breekt achter de laatste melkkies een nieuwe, blijvende kies door. Dit gebeurt meestal al voordat de voortanden wisselen. De nieuwe kiezen liggen een beetje verscholen waardoor veel kinderen en ouders niet merken dat deze eerste blijvende kiezen zijn doorgebroken.
De verzorging van zowel de blijvende tanden als kiezen is erg belangrijk omdat het glazuur van de pas doorgebroken tand en kies de eerste 2 jaar erg poreus en kwetsbaar is. Poets deze daarom extra goed zodra ze zijn doorgekomen.
Tussen het 10e en 12e jaar breken opnieuw blijvende kiezen door. Ook die zijn net na het doorbreken extra gevoelig voor het krijgen van gaatjes.
Een volledig blijvend gebit bestaat uit 12 tanden en 16 kiezen. De verstandskiezen zijn hierbij niet meegerekend. Die breken pas op latere leeftijd door en sommige mensen krijgen helemaal geen verstandskiezen.
In vrijwel al ons eten en drinken zitten suikers en zetmeel. Die kunnen schadelijk zijn voor het gebit. Vooral producten die niet (goed) oplossen in speeksel kunnen problemen geven. Bacteriën zetten de suikers in eten en drinken, in de mond om in zuren. Die zuren tasten het gebit aan.
Gelukkig heeft speeksel een beschermende werking
Het speeksel neutraliseert de zuurinwerking op het gebit. Maar dat duurt even. Beperk daarom, wanneer je kind daar aan toe is, het aantal eet- en drinkmomenten van je kind tot maximaal 5 à 6 per dag. Dat is 3x een maaltijd en maximaal 3x per dag een tussendoortje. Geef je kind liever hartige dan zoete dingen. Probeer het niet aan zoetigheid te laten wennen en voeg aan voedsel en dranken geen suiker toe. Kies voor kraanwater in plaats van zoete dranken. Vruchtensappen bevatten ook suikers.
Light frisdranken zijn, evenals de suikerhoudende varianten, ook zuur en kunnen dus ook schade veroorzaken aan het gebit. Die schade noemen we tanderosie.
• Je poetst tot het 8e jaar van je kind nog steeds eerst zelf. Als je klaar bent mag je kind ook nog zelf poetsen.
• Poets bij kinderen tot tien jaar tenminste eenmaal per dag, liefst in elk geval voor het slapen gaan, na.
• Let erop dat je kind zijn of haar gebit nu twee keer per dag 2 minuten poetst en daarbij de achterste kiezen niet vergeet! Deze staan vrij ver naar achteren in de mond en worden makkelijk vergeten.
• Je kind kan nu ook zelfstandig elektrisch poetsen. Er zijn speciale elektrische tandenborstels en opzetborstels voor kinderen. Die zijn kleiner en daarom geschikt voor de kindermond. Poetsen met een elektrische tandenborstel is beter omdat het in dezelfde tijd meer poetsbewegingen maakt. Wij adviseren daarom een elektrische tandenborstel te gebruiken.
• De techniek van poetsen met een elektrische borstel is anders:
Neem een merkborstel met een ronde borstelkop. Zet deze 5 seconden op de tand of kies, tegen de tandvleesrand en laat de borstel het werk doen. Vervang de borstel elke 3 maanden of eerder wanneer de haren verbogen zijn.
• Als je kind tandenpoetsen vervelend vindt maak er dan een spelletje van. Gebruik bijvoorbeeld een leuke timer op je telefoon of een simpele zandloper. Er bestaan ook leuke apps die kunnen worden gedownload.
• De mond wordt na het tandenpoetsen niet nagespoeld met water. Dat geldt overigens ook voor oudere kinderen èn volwassenen. De ingrediënten van tandpasta beschermen het gebit en de hoeveelheid fluoride in de tandpasta is niet schadelijk voor de gezondheid. Er wordt daarom niet meer nagespoeld.
• Je kind mag nu met kinder- of volwassenentandpasta poetsen en in elk geval ’s avonds wordt er niet nagespoeld. (zie hierboven)
Je kind heeft inmiddels een goede poetsroutine ontwikkeld.
Toch raden we aan om het gebit van je kind eenmaal per dag na te poetsen tot het ongeveer tien jaar is.
In overleg met de tandarts van je kind leert hij of zij, als dat nodig is ook andere hulpmiddelen gebruiken om de tanden en kiezen goed te reinigen. Natuurlijk blijf je controleren of dat goed gaat.
Fluoride beschermt tegen tandbederf.
De aanbevolen hoeveelheid voor kinderen tot zes jaar is maximaal 1.000 ppm per poetsbeurt. Vanaf zeven jaar raadt de Europese Vereniging voor Tandheelkunde een dosering van 1.500 ppm aan om efficiënt te zijn tegen tandbederf, hetzelfde als bij volwassenen.
Hier vind je meer informatie over fluoride.
Misschien wordt het door de tandarts doorverwezen naar de preventieassistente of mondhygiëniste als blijkt dat het poetsen toch nog wel wat lastig is. Dat hoeft niet altijd aan het poetsgedrag te liggen, sommige tanden en of kiezen zijn door hun ligging in de mond lastig schoon te maken. En dan heb je wat extra hulp nodig.
Hoe laat je je kind wennen aan een tandartsbezoekje? Dat lees je hier.
Hier vind je tips hoe je een bezoekje aan de tandarts het beste kunt voorbereiden. Vooral als er een behandeling gaat plaatsvinden is het belangrijk je kind daar goed op voor te bereiden.
Goed om te weten: de basisverzekering vergoedt tandheelkundige controles en behandelingen tot hun 18e jaar (met uitzondering van orthodontie en kronen en bruggen).
Tandheelkundige behandelingen voor kinderen tot 18 jaar zijn niet van invloed op het eigen risico van de basisverzekering van je kind.
Kinderen tot 18 jaar kunnen dus gratis naar de tandarts. Zo staat er niets in de weg om een gezonde basis te leggen voor het melkgebit én het blijvende gebit.
De tandarts kan je eventueel adviseren een aanvullende verzekering voor je kind af te sluiten wanneer het er naar uit gaat zien dat je kind orthodontische hulp of bijvoorbeeld een kroon nodig gaat hebben.